Zonnewijzers in Duitse wijngaarden

Tijdens een fietstocht aan de Moezel in Duitsland viel mijn oog op grote verticale zonnewijzers in de wijngaarden die van zeer ver zichtbaar zijn. Deze zonnewijzers hebben in de meeste gevallen een stijl die naar verhouding met het instrument vrij groot van diameter is. Daardoor kan de zonnewijzer van op grote afstand afgelezen worden. De grote diameter van de stijl heeft echter als nadeel dat de zonnewijzer precisie moet inboeten.
In de wijngaarden van Zeltingen, Ürzig en Wehlen zijn deze o.a. te vinden. De wijngaarden bevinden zich meestal op de zuiderhellingen. Dit zijn niet alleen voor de druiven uitgelezen plaatsen, doch ook voor zonnewijzers.    

Zeltingen
Coördinaten: 49° 57' 12" N.B.  7° 00' 57" O.L.

Dit dorpje bezit de grootste zonnewijzer in het Moezeldal. Hij heeft een hoogte van meer dan 5 m en werd gemaakt door de abt van het klooster Himmerod in 1620. In het midden is een nis aangebracht waarin een beeldje staat dat veel te klein is voor de nisopening. Vermoedelijk is het oorspronkelijke beeld vervangen. De "Zeltinger Sonnenuhr" wijn komt uit deze wijngaard.

Ürzig
Coördinaten: 49° 58' 45" N.B.  7° 00' 26" O.L.
Hier bevindt zich de oudste zonnewijzer in het Moezeldal. Tegen de rotswand van de wijngaard is een primitief gebouw gemetseld met aan de voorzijde de opvallende zonnewijzer.

Wehlen
Coördinaten 49° 56' 29" N.B.   7° 02' 28" O.L.

Het dorpje Wehlen en de wijngaarden op de zuidhellingen van de Moezel zijn verbonden met een hangbrug over deze rivier. De zonnewijzer in één van de wijngaarden is van 1842. Hij werd gemaakt door Jodocus Prüm.
In een nis van de zonnewijzer staat een beeltenis van de heilige Urbanus. De heilige Urbanus was de 17de Rooms-Katholieke paus. Hij is de beschermheilige van wijnboeren en wijngaarden. Hij wordt aanroepen tegen dronkenschap, jicht, vorst, onweer en  bliksem.  Zodoende is zijn plaats in de nis duidelijk.  

De bekende familie Prüm zijn wijnbrouwers van de vermaarde Rieslingwijn sinds 1156. Deze wijn heet "Wehlener Sonnenuhr" en is één van de beste wijnen van Duitsland. Tijdens een wijnveiling in Trier in 1974 haalde een fles van 1949 het bedrag van DM 1500. De kostprijs is nu rond de 25 EUR per fles. Op het etiket van de wijnfles prijkt een afbeelding van de beroemde zonnewijzer. De inwoners van het dorpje zijn terecht fier op hun zonnewijzer. Dit kan men merken aan de vele tekeningen en afbeeldingen van deze zonnewijzer die in het dorpje te vinden zijn.
Wehlen is ook gekend als zonnewijzerdorp. In het dorp zijn op het ogenblik een 40-tal zonnewijzers te bewonderen. Het is de bedoeling dat dit aantal wordt opgetrokken tot 100. Veel van deze zonnewijzers zijn van de hand van de Heer Uwe Praus, een bekende zonnewijzerontwerper.

De merkwaardigste is een hoepelzonnewijzer aan de hangbrug. Dit instrument heeft een equatoriale ring, waarin Arabische cijfers zijn uitgesneden. De cijfervormige lichtvlekken worden op een lijn, die evenwijdig met de aardas op een schuin vlak staat, geprojecteerd. Dit is alvast een zeer eenvoudige digitale zonnewijzer. Er zijn nog andere zonnewijzers van dit type in Wehlen te vinden.

Nog interessante zonnewijzers zijn o.a. terug te vinden aan de kerk, op het plein voor de kerk, aan een kapperszaak, aan het pension "Zur Moselbrücke" en aan vele gevels.

Gedurende de zomer zijn er vele feesten in de wijndorpjes. Ontspannende boottochten op de Moezel zijn eveneens een attractie. Van op de boot kan men niet naast de zonnewijzers kijken.
De Moezelstreek is maar enkele uren rijden en is zeker een bezoek waard.

P. Oyen