Een nooit uitgevoerde zonnewijzer in de Belle Epoque wijk van  Antwerpen

Terug naar hoofdmenu

 

 

De ontwikkeling van de Cogels-Osylei (1881 tot 1914), die in de wijk Zurenborg ligt, liep parallel met de hoogdagen van bouwstijlen als Jugendstil, Art Nouveau, Eclectische stijl en Neoclassicisme. Naar deze periode wordt nostalgisch verwezen met de Franse term Belle Epoque (mooi tijdperk).
In de Cogels - Osylei nr. 59 staat het huis "ZONNEWYZER" genaamd. Het burgerhuis werd in 1908 opgetrokken naar een ontwerp van architecten August Cols en Alfried Defever. Het huis in late Art Nouveaustijl werd in 1984 beschermd als monument.
Onderaan het venster op de bovenste verdieping zou vroeger volgens bepaalde bronnen een zonnewijzer in mozaïek zijn aangebracht. Op deze plaats zijn nog 6 lijnen in waaiervorm zichtbaar op een grote rechthoekige arduinen steen. Waar deze lijnen samenkomen is nog een vierkantig gat zichtbaar voor de stijlbasis. Waarschijnlijk heeft de zonnewijzer nooit aanwezig geweest. Dit is te merken aan de ongeschonden stenen op deze plaats.

gevel

Huidige toestand van de gevel.

bovengevel

Op het huis ernaast is een zeer mooi armillarium te bewonderen op het dak. De vergulde dierenriem is duidelijk zichtbaar.

blauwdruk

Op de oorspronkelijke blauwdruk van de architecten (zie foto hierboven) is de zonnewijzer in detail getekend. De verticale zonnewijzer heeft Romeinse uurcijfers van "I" t.e.m. "VI" die tussen 2 cirkelbogen zijn weergegeven. Links en rechts van het instrument is een landschap met vogels en de zon met haar stralen getekend. De stijl is in de rechthoekige steen gemetseld waar de 6 lijnen in waaiervorm samenkomen. Het is duidelijk dat de tekenaar geen weet had van het technisch of rekenkundig ontwerpen van een zonnewijzer. De verdeling van de cijfers is totaal foutief en houdt geen rekening met de oriëntatie van de voorgevel. 

ontwerp

Ik heb de deviatie van de voorgevel opgemeten met Google Earth. De afwijking met het zuiden is circa 80° west. Dit betekent dat het urenpatroon volledig anders moet uitgevoerd worden. Ik maakte digitaal een rudimentair voorontwerp en plaatste dit in de detailfoto van de gevel (zie foto hierboven). Een kunstenaar kan zeker een fraaie uitvoering maken die bij dit mooie huis past.

De eigenaar, die me een foto van de blauwdruk overhandigde, wil zeker 'te gelegener tijd' de zonnewijzer een ereplaats geven aan de  gevel. Spijtig genoeg heeft hij nog geen concrete plannen. Het onderhoud en het herstel van het huis is uiteraard een meerjarenplan. Hij zal me zeker verder op de hoogte houden.

Terug naar hoofdmenu

 

 

P. Oyen